نوروز در ایران باستان

نوروز در ایران باستان به پیشینه، مراسم و رویدادهای مربوط به نوروز در ایران باستان می‌پردازد. قدمت نوروز و وجود این جشن به زمان‌های پیش از شکل گیری ایران و قبل از دوره مادها و هخامنشیان برمی‌گردد، ولی نام آن در اوستا نیست. از سه هزار سال پیش از میلاد، در آسیای میانه و آسیای غربی دو عید، رواج داشته‌است، عید آفرینش در اوایل پاییز و عید رستاخیزی که در آغاز بهار، برگزار می‌شده‌است. بعدها دو عید پاییزی و بهاری به یک عید تبدیل گردیده و سر بهار جشن گرفته می‌شده‌است.
آداب و رسوم نوروز باستانی ایران همه سرچشمه‌ای کهن دارند و از دانش مردم‌شناسی بسیار جالب توجه برای مطالعه هستند. از جمله مراسم بسیار مشهور و سنتی معتبری که در نوروز باستان انجام می‌شد، رسوم آبریزگان یا شست و شو و غسل و آب پاشیدن به یکدیگر بوده است.

نوروز، کلمه‌ای در زبان فارسی میانه است و ریشه در زبان اوستایی دارد. در زبان امروز، این کلمه را به دو شکل تعبیر می‌کنند:
نوروز عام: روزی که در آن سال نو شروع می‌شود و به روز اعتدال بهاری (برابری شب و روز) مشهور است.
نوروز خاص: به ششمین روز فروردین، نوروز خاص می‌گویند که با عنوان «روز خرداد» از آن یاد می‌شود.
در زمان‌های قدیم نیز نوروز را با نام «ناوا سردا» و به‌معنای سالی نو می‌شناختند. در زمان هخامنشیان نیز نوروز به «نوسارد» و «نوسارجی» مشهور بود.

افسانه پیدایش عید نوروز باستانی در ایران

درباره پیدایش نوروز باستانی ایران و مناسبت تاریخی آن داستان‌ها و روایات متفاوت بسیار است. در غالب این داستان‌ها پیدایش نوروز به زمان پیشدادیان نسبت داده شده و از جمشید پادشاه مشهور پیشدادی به عنوان بنیان‌گذار نوروز باستانی یاد گردیده ‌است.
ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه در مورد پیدایش عید نوروز باستانی نوشته است که برخی از علمای ایران می‌گویند سبب اینکه این روز را نوروز می‌نامند این است که چون جمشید به پادشاهی رسید دین خود را تجدید کرد و چون این کار خیلی بزرگ به نظر آمد و آن روز، روز تازه‌ای بود جمشید عید گرفت، اگر چه پیش از این هم نوروز بزرگ و معظم بود.
برخی دیگر از ایرانیان درباره پیدایش جشن نوروز باستانی گویند که جمشید زیاد در شهرها گردش نمود و چون خواست به آذربایجان داخل شود بر سریری از زر نشست و مردم او را بر دوش خود می‌بردند و چون آفتاب بر آن تخت بتابید و مردم آن را دیدند این روز را عید گرفتند و در این روز رسم است که مردمان به یکدیگر هدیه می‌فرستند.
خیام در نوروزنامه پیدایش نوروز را از زمان جمشید (نخستین انسان در اساطیر مزدیسنا) دانسته‌است.

عید نوروز باستانی در زمان هخامنشیان

گرچه اطلاعات دقیقی از عید نوروز در این دوره از تاریخ ایران در دست نیست اما در اینکه آئین‌های جشن نوروز باستانی در روزگار آنان مرسوم بوده‌است، تردیدی نیست. از پژوهش‌هایی که در تطبیق نوروز ایرانی و نوروز قبطی (مصری) و تأثیر و تأثر آن دو، به عمل آمده بر می‌آید که نوروز ایرانی در زمان داریوش بزرگ و توسط او در مصر رایج گردید و هم می‌دانیم که برخی اصول گاهشماری مصری را ایرانیان از مصر اقتباس کردند و در مقابل آئین‌های نوروز باستانی ایران تأثیر فراوانی در مراسم نوروز قبطی بجای گذارده‌است.
در زمان هخامنشیان، شاه، عید نوروز را در تخت جمشید برپا می‌داشت. گیرشمن باستان شناس فرانسوی در مورد مراسم نوروز باستانی در دربار هخامنشیان نوشته‌است همه چیز در تخت جمشید برای بزرگداشت این جشن ملی بنا شده‌است. پیش از انجام تشریفات نوروز، بزرگان شاهنشاهی و نمایندگان کشورها به تخت جمشید می‌آمدند و در دشت وسیع مرودشت که رود پلوار از میان آن می‌گذرد و در مغرب تخت جمشید قرار گرفته هزاران خیمه می‌زدند. در نمای خارجی پلکان تخت جمشید اشخاصی که در تشریفات نوروز شرکت دارند، نشان داده شده‌اند. در این سنگ برجسته‌ها نمایندگان ۲۳ ملت تابع شاهنشاهی و درباریان پارسی و مادی به همراه اسب‌ها و گردونه‌های پادشاهی و سربازان شوشی دیده می‌شود.

خوان نوروزی از آیین های نوروز باستانی

ایرانیان عقیده داشتند که در ایام نوروز ارواح درگذشتگان از جایگاه آسمانی خود به زمین و به خانه‌های خویش باز می‌گردند. بازماندگان برای پذیرایی از آنها سفره‌ای رنگین می‌گستراندند و انواع خوراک‌ها را در آن می‌نهادند تا ارواح درگذشتگان از پذیرایی و صفا و پاکیزگی بازماندگان، دل خوش شده و آنان را برکت عطا کنند. این رسم توجیه سفره نوروزی یا هفت سین شد. استاد پورداود هفت سین را همان خوانی که جهت درگذشتگان می‌گستردند، می‌داند.
هفت صنف از سنت‌های نوروز باستانی
هفت صنف از دیگر آئین های نوروز باستانی است. در واقع یکی از آیین‌های که پیش از نوروز تدارک آن مرسوم بوده، پروردن سبزه می‌باشد. به موجب روایتی کهن، بیست و پنج روز پیش از عید نوروز، ستون‌هایی از خشت خام اطراف حیاط دربار برپا می‌کردند و بر فراز هر ستونی نوعی دانه از حبوبات می‌کاشتند و خوبی و بدی رویش غلات را در سالی که در پیش بود، از چگونگی روییدن آن پیش بینی می‌کردند. معمول بود به رشد این دانه‌ها نگریسته و هر یک از دانه‌هایی که بهتر بار آمده بود، تفال می‌زدند که آن محصول در سال بیشتر خواهد بود. در خانه‌ها نیز در ظروف ویژه سبزه به عمل می‌آوردند. هر کدام از مردمان در ظرفی یا چیزی مانند آن اقلامی از دانه‌ها از قبیل گندم، جو، برنج، لوبیا، عدس، ارزن، نخود، کنجد، باقلا، ذرت، و ماش می‌کاشتند.
ابوریحان بیرونی نیز در داستان‌های پیدایش سبزه‌های نوروزی آورده‌است «هر شخصی از راه تبرک به این روز در طشتی جو کاشت، سپس این رسم در ایرانیان پایدار ماند، که روز نوروز در کنار خانه هفت صنف از غلات بر هفت استوانه بکارند، و از روئیدن این غلات، به خوبی و بدی زراعت و حاصل سالیانه حدس بزنند» تقدس عدد هفت نزد ایرانیان بیشتر از این جهت بود که نماینده ۷ امشاسپند است. امشاسپند به هفت فرشته بزرگ که هر یک مظهر یکی از صفات اهورا مزداست، گفته می‌شود.
برخی از محققان عقیده دارند که ترکیب لغوی هفت سین از همین هفت صنف غلات است که ابوریحان به آن اشاره کرده‌است. به عبارت دیگر هفت صنف که در اوایل ظهور اسلام به پیروی از سنت‌های باستانی متداول بوده و فقط به جنبه تقدس آن از جهت عدد هفت و زیبایی سبزه‌های نوروزی، از نظر سنن دیرین، توجه می شده، به تدریج در زبان عامه مردم به این ترتیب تغییر یافته است: هفت صنف، هفت صن، هفت سن، هفت سین و در نتیجه به پیروی از معنی ظاهری کلمه، کم‌کم چنین پنداشته شده که باید بر سفره نوروزی، هفت چیز که نام آن با سین آغاز گردد، فراهم آید.

جشن و مراسم آب پاشی از آئین های مشهور نوروز باستانی

از جمله مراسم بسیار مشهور و سنتی معتبری که در نوروز باستان انجام می‌شد، رسوم آبریزگان یا شست و شو و غسل و آب پاشیدن به یکدیگر بوده است. در جشن آبریزگان و به کار بردن آب، برای تطهیر و برای اطمینان یافتن از باران کافی بوده است. ابوریحان بیرونی می‌گوید مردمان هنگام سپیده‌دم در روز نوروز، خود را می‌شستند و در آب کاریزها و آبگیرها، غوطه‌ور می‌شدند. در روز نوروز مردمان به یکدیگر آب می‌پاشیدند، به همان دلیلی که خود را می‌شستند و سبب آن همان اغتسال است. برخی گفته‌اند که علت این است که در کشور ایران دیرگاهی باران نبارید، ناگهان به ایران سخت ببارید و مردم به این باران تبرک جستند و از این آب به یکدیگر پاشیدند و این کار همین طور در ایران مرسوم بماند.
به نظر می‌رسد جشن آبریزگان اصلی همان تیرگان باشد و در نوروز عبارت بوده ‌است از غسل و شست و شو و آماده شدن از لحاظ سنن دینی جهت حلول سال نو.

هدیه دادن از آداب و رسوم نوروز باستانی

در نوروز باستان و مهرگان رسم بود که نمایندگان و بزرگان و فرمانروایان ایالات و اشراف و عامه مردم هر یک به توانایی و استطاعت، هدایایی را به دربار اهدا می‌کردند. در عید نوروز مردم به یکدیگر شیرینی هدیه می‌دادند و این رسم در دوران ساسانی همگانی بوده‌است. در نوروز بزرگ، پیش از لب به سخن گشودن، شکر می‌خورند و بر خود روغن می‌مالند تا از انواع بلایا در طول سال، در امان باشند.
– جشن سوری، از آئین های قبل از آغاز جشن باستانی نوروز
یکی از جشن‌های آتش مرسوم جشن سوری پایان سال بود. این جشن در یکی از چند شب آخر سال که مسلماً چهارشنبه نبوده است برگزار می‌شده‌است. در جشن فروردگان مردم پیش از عید نوروز بر روی پشت بام‌ها، آتش برمی‌افروختند، اگر چنین می‌کردند تصور بر این بود که فروهرها (ارواح مردگان) به طور گروهی بازگشته و مانند یک سپاه به بازماندگان کمک خواهند کرد. در نتیجه جنگ‌های خیلی مهم، را سعی می‌کردند که در بهار آغاز کنند چون فروهرها، در بهار به یاری بازماندگان می‌آیند.

کوسه برنشین از مراسم های نوروز باستانی

مراسم کوسه برنشین یا بهار جشن یکی دیگر از مراسم های نوروز باستانی بوده است. ابوریحان بیرونی شرح این رسم را آورده‌است که در اولین روز بهار مرد کوسه (یعنی شخصی که او را در چانه و زنخ زیاده بر چند موی نباشد.) را بر خر می‌نشاندند که به دستی کلاغ داشت و به دستی بادزن که خود را مرتب باد می‌زد اشعاری می‌خواند که حاکی از وداع با زمستان و سرما بود و از مردم چیزی به سکه و دینار می‌گرفت.
آنچه از مردم می‌ستاند، از بامداد تا نیمروز به جهت خزانه و شاه بود و آنچه از نیمروز تا عصر اخذ می‌کرد، تعلق به خودش داشت. آنگاه اگر از عصر وی را می‌دیدند، مورد آزار و شتم قرار می‌دادند. این آئین نوروزی در روزگار ساسانی و دوره اسلامی، توسط غلامان سیاه اجرا می‌شده که ملبس به لباس‌های رنگارنگ شده و با آرایش ویژه و لهجه شکسته و خاصی که داشتند، دف و دایره می‌زدند و ترانه‌های نوروزی می‌خواندند.
حاجی فیروزهای امروزی که مقارن نوروز و سال نو در کوی و برزن مردم را به طرب در می‌آورند، از بقایای آن رسم کهن است. با این تفاوت که امروزه چون غلام و سیاهانی نیستند که چنین کنند، دیگران خود را سیاه کرده و به زی آنان آراسته و تقلیدشان می‌کنند.

انتخاب میر نوروزی، از مراسم های جالب نوروز باستانی

یکی از آئین های نوروز باستانی انتخاب میر نوروزی بوده است. در واقع در ایران رسم بود در ایام عید نوروز محض تفریح عمومی و مضحکه فردی عامی و از میان مردم را به عنوان پادشاه یا امیر یا حاکمی موقتی به نام میر نوروزی انتخاب می‌کردند و برای یک یا چند روز زمام امور شهری را به عهده‌اش می‌سپردند پس از انقضای ایام جشن سلطنت او نیز به پایان می‌رسیده‌است. واضح است که جز تفریح و خنده و بازی هیچ منظور دیگری در بین نبوده است و احکامی که میرنوروزی صادر می‌کرده پس از نوروز به حال اول بازگردانده می‌شده‌است.

عیدی دادن در نوروز باستان

رسم سکه عیدی دادن در زمان هرمز دوم – شاه ساسانی در سال 304 میلادی آغاز شد و بر اساس کتب تاریخی ایران باستان داریوش دوم به مناسبت عید نوروز، در سال 416 پیش از میلاد سکه زرین ویژه‌ای ضرب کرد که یک طرف آن شکل سربازی را در حال تیراندازی با کمان نشان می‌دهد که این رسوم به دلیل افزایش مشکلات اقتصادی مردم آرام آرام جای خود را به هدایای سنتی و کشاورزی داد.
نکته مهم و قابل تامل این است که هم اکنون بیش از نیم قرن است که پول و وجوه نقدی جایگزین عیدیهای شب عید شده است. رسمی که به گفته کارشناسان هم خوب است و هم بد در و نوع خود به اقتصادی برای خانواده ها مبدل شده است.

فلسفه سفره هفت سین ما ایرانیان

امروزه نیز مردم ایران سفره هفت سین را چـند ســاعــت مانــده به زمان تـــحویل ســـــال نو آمـــاده می کنند و مواد خوراکی که ابتدای آنها با سین آغاز می شود از قبیل سنجد، سبزه، سمنو، سکه، سیب، سماق و سیر را بر سر سفره می گذارند.
با ظهور اسلام در ایران زمین، سفره هفت سین ایرانی ها به قرآن مجید مزین شده است. هرکدام از اجزای هفت سین، نشانه مفاهیمی چون رویش، زایش و باروری، فراوانی و برکت و … است که در این بخش از نمناک شما را با فلسفه سفره هفت سین و مفاهیم هر یک از سین های نوروزی آشنا خواهیم کرد.

سفره ی هفت سین از گذشته تا به امروز

ایرانیان با فراهم کردن هفت سین به شماره هفت امشاسپند یا دوازده شماره مقدس برج ها، برای روز نخست بهار وسایلی مانند آب و سبزه نماد (روشنایی و افزونی) آتشدان نماد (پایداری نوروگرما)، شیر نماد(نوزایی و رستاخیز و تولد دوباره)، تخم مرغ نماد (نژاد و نطفه)، آیینه نماد (شفافیت و صفا)، سنجد نماد (دلدادگی و زایش و باروری)، سیب نماد (رازوارگی عشق) انار نماد (تقدس) سکه تازه ضرب نماد (برکت و دارندگی) ماهی نماد (ماه سپری شده اسفند) نارنج نماد (گوی زمین)گل بید مشک گل ویژه ی اسفند نماد ( امشاسپند سپندارمز) در سفره خود می گذاشتند.
گلاب، نان پخته شده از هفت حبوب، خرما، پنیر، شکر، شاخه هایی از درخت مقدس انار، بید، زیتون، انجیر در دسته های سه، هفت یا دوازده تایی) و کتاب مقدس از وسایل دیگر مورد استفاده درسفره هفت سین بود.
برخی از منابع آورده اند ایرانیان قبل از اسلام سفره «هفت چین» داشته اند و هخامنشیان در نوروز در هفت ظرف چینی غذا می گذاشتند که به آن هفت چین یا هفت چیدنی می گفتند.
در برخی از منابع تاریخی آورده شده ایرانیان در قدیم سفره هفت شین داشته اند که به تدریج تغییر نام داده است. اجزای تشکیل دهنده سفره هفت شین شمع، شراب، شیرینی، شهد (عسل)، شمشاد، شربت و شقایق یا شاخه نبات، بودند.
در زمان ساسانیان هفت شین رسم متداول مردم ایران شد و شمشاد در کنار بقیه شین های نوروزی، به نشانه سبزی و جاودانگی بر سر سفره قرار گرفت.
در برخی از روستاها رسم هفت سینی برپا بوده است آنها درون هفت سینی خوراکی های مختلف می گذارند. هفت سینی، بعدها با حذف (یای) به صورت هفت سین درآمده است.

دلیل تغییر هفت شین به هفت سین

در دوران ساسانیان و پیش از اسلام ایرانیان سفره ای به نام «هفت شین» می گستراندند که شامل شمع، شراب، شهد، شمشاد، شربت، شقایق بوده است. پس از آمدن اسلام به ایران و حرام اعلام شدن «شراب» آنها، خواهر و همزاد شراب را که سرکه می شد، بر سر سفره قرار می دادند و اینگونه شین به سین تغییر پیدا کرد.
علت عدد «هفت» سین های نوروزی
در زبان باستانی عدد هفت به نام “امرداد” است که معنای زندگی و جاودانگی را می دهد بنابراین ایرانیان باستان هفت واژه را به نشانه آن گزینه کرده و بر خوان نوروزی می چینند.
هفت برای ایرانیان باستان مقدس بوده و برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک استفاده از عدد هفت استفاده می کردند مثلا هفت رنگ رنگین کمان، هفت خان رستم در شاهنامه، هفت آسمان، هفت اقلیم، هفت روز هفته، هفت فرشته، هفت شهر عشق در عرفان، هفت پیکر و … .
عدد هفت در قرآن کریم و نزد مسلمانان نیز اهمیت دارد و از عدد هفت در برخی از آیه ها و سوره های قرآن نام برده شده است. برای مثال حج هفت مرحله دارد و نخستین قاریان نیز هفت نفر بوده اند.

اجزای هفت سین امروزه

قرن هاست که در سفره عید هر ایرانی، هفت گونه خوردنی و سبزه که حرف نخست آن «سین» است ، مثل ( سیر، سرکه، سماق، سنجد، سمنو و سبزه و سیب) چیده می شود و ایرانیان پس از روی آوردن به اسلام بر سر سفره های خود قرآن را می گذارند و سال نو را با آیات قرآنی آغاز می کنند. چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را بر بالای سفره هایشان جای می دهند.
ماهی، تخم مرغ رنگ شده، آیینه نیز از اجزای دیگر سفره هفت سین هستند.
گذاردن سنبل، سکه و سماور، هیچ حقیقت هفت سینی ندارند. همچنین ماهی قرمز سمبل عید کشور چین و چینی هاست. در عید چینی ها ماهی قرمز را رها می کنند تا زندگی جریان یابد اما ما ماهی قرمز را انقدر در تنگ نگه می داریم تا بمیرد.
در هفت سین پارسی انار وجود داشته که نشانه باروری و عشق بوده است. همچنین آنها سیب سرخ را درون ظرف آب پاک و زلال می گذاشتند تا عشق و باروری همچنان پاینده بماند پس بهتر است آیین خود را حفظ کنیم.
امروزه سفره هفت سین را روی زمین یا روی میز پهن می کنند و افراد خانواده دور سفره هفت سین جمع می شوند و برای داشتن سالی پر از شادی و خیرو برکت دعا میکنند. برخی مردم همان روز عید اما برخی دیگر سفره هفت سین را سیزده روز نوروز نگه می دارند و در روز سیزده نوروز، سبزه ی سفره هفت سین را به آب می اندازند.

سین های سفره هفت سین نماد چیست؟

قرآن کریم
اولین چیزی که ایرانیان هنگام چیدن سفره هفت سین بر سفره قرار می دهند، قرآن کریم است. با آمدن اسلام به ایران و روی آوردن ایرانیان و مسلمان شدنشان آنها بر سفره هفت سین خود قرآن را قرار می دهند تا سال نو را با توکل و توسل به خداوند متعال آغاز کنند.

سبزه
سبزه یکی از اجزای سفره هفت سین است که با رنگ و طراوت خود دلها را شادمان می سازد . ایرانیان قبل از سال نو و در روزهای پایانی سال گندم و یا عدس می کارند و برخی نیز سبزه را از بیرون به صورت آماده تهیه می کنند.
در ایران باستان 25 روز قبل از نوروز در کاخ پادشاهان 12 ستون از خشت خام برپا می ساختند و بر هرکدام یک نوع غله می کاشتند . اگر سبزه ها خوب می رویید سال پر برکتی در پیش داشتند. سبزه نماد شادابی و سرسبزی و نشانگر زندگی بشر و پیوند او با طبیعت است. (همانطور که در قسمت بالا اشاره کردیم)

سیب
سیب، نمادی از تندرستی و زیبایی است که ایرانیان آن را برای حفظ سلامتی اعضای خانه بر سر سفره قرار می دهند.

سمنو
سمنو از جوانه های تازه رسیده گندم تهیه می شود و نماد زایش و باروری گیاهان و فراوانی خوراک و غذاهای خوب و پر نیرو است.

سنجد
سنجد یکی دیگر از اجزای اخوان نوروزی است که عطر برگ و شکوفه های آن محرک عشق و مهر و نماد زایندگی ، عشق و دلباختگی است.

سیر
سیر دیگر اجزای سفره هفت سین است که نماد میکروب زدایی و پاکیزگی محیط زیست و سلامت بدن و نیز زدودن چشم زخم است. زرتشتیان به این علت سیر بر سفره هفت سین می گذاشتند زیرا معتقد بودند بوی سیر دیوان را می گریزاند. آنها پوست سیر را می کنند و سپس آن را بر سفره می گذارند.

سرکه

سرکه نیز مانند سیر برای پاکی محیط، زدودن آلودگی و باطل کردن سحر و جادو بر سر سفره قرار می گرفت.

سماق

سماق از اجزای سفره هفت سین و نماد عشق مهر و پیوند دلها می باشد.
خوان نوروزی اجزای دیگری دارد که عبارتند از:
• سکه ( نمادی از خیر و برکت و درآمد )
• تخم مرغ( نماد زایش و آفرینش و نشانه ای از نطفه و نژاد)
• «آینه» (نماد روشنایی )
• «آب و ماهی» نماد (برکت در زندگی )

سیزده بدر

مردم در روز سیزدهم فروردین به دامان طبیعت می‌روند و با گره زدن سبزه، شادی و طراوت را در خود زنده می‌کنند
در روز ۱۳ فروردین، مردم ایران از خانه بیرون می‌آیند و برای دور کردن نا‌پاکی‌ها به دامان طبیعت می‌روند. درباره فلسفه سیزده بدر نظرات مختلفی وجود دارد. عده‌ای آن را به در کردن نحسی سیزده نسبت می‌دهند. برخی نیز استدلال می‌کنند از آنجایی که کلمه «در» به‌معنی «در و دشت» است، سیزده بدر را روز پناه بردن به در و دشت می‌دانند. سنت مشهور سیزده بدر «سبزه گره زدن» است. فلسفه این کار گره زدن زندگی با طبیعت است و افراد با این کار، شادابی و طراوت را برای خود آرزو می‌کنند.

عید نوروز ۱۴۰۰

زمان تحویل سال ۱۴۰۰، روز شنبه ۳۰ اسفند ماه ساعت ۱۳ و هفت دقیقه و ۲۷ ثانیه خواهد بود.
سال ۱۴۰۰ یک سال کبیسه و حیوان نمادین آن «گاو» است.
در تقویم هجری قمری، لحظه تحویل سال، هشت شعبان ۱۴۴۲ و در تقویم میلادی، ۲۰ مارس ۲۰۲۱ خواهد بود

چه خوب می‌شود اگر در راستای برگزاری هرچه باشکوه‌تر این آیین باستانی تلاش کنیم و اجازه ندهیم مانند جشن‌های باستانی دیگر، جشن عید نوروز نیز به مروز زمان فراموش شود و جشن‌های فرنگی جای آن‌ را بگیرد.

مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام کرد؛ بر اساس محاسبات صورت گرفته اعلام کرد که شروع سال ۱۴۰۰ شمسی، به معنای آغاز قرن جدید هجری خورشیدی نیست.

معنای قرن یا سده، یکصد سال است. هر تقویم یک مبدأ دارد و در عرف اولین سال هر تقویم سال یک محسوب می‌شود. روز اول نخستین قرن هجری خورشیدی، جمعه ۱ فروردین ۱ و روز پایان آن، سه‏‌شنبه ۲۹ اسفند ۱۰۰، است.

روز اول قرن دوم هجری خورشیدی، چهارشنبه ۱ فروردین ۱۰۱ و روز آخر آن، یک‏شنبه ۲۹ اسفند ۲۰۰، است. قرن چهاردهم هجری خورشیدی، از روز چهارشنبه ۱ فروردین ۱۳۰۱، آغاز شده و روز یک‏شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ به انجام خواهد رسید.

بنابراین، روز اول قرن پانزدهم هجری خورشیدی، دوشنبه ۱ فروردین ۱۴۰۱ خواهد بود.